Thập kỷ 2010-2020 chứng kiến sự bùng nổ của Ngành công nghệ thông tin (CNTT), và cụm từ “Coder – Lập trình viên” được biết đến như là một nghề rất “hot” (nóng, hấp dẫn) với mức lương cạnh tranh và rất nhiều người theo đuổi. Tuy nhiên theo Báo cáo thị trường IT Việt Nam năm 2023 của TopDev*, so với năm trước, mức độ dễ dàng tìm được việc làm CNTT mới có vẻ kém hơn. Hơn 10% số người được hỏi cảm thấy bất an & thiếu tự tin khi chuyển việc trong năm nay (trong khi năm ngoái chỉ là 6%).
Trong vài năm gần đây, sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence), học máy (Machine Learning) đang thay thế nhiều công việc của lập trình viên, kỹ sư phần mềm khi mà AI có thể tự động viết code, debug, test, thậm chí thiết kế giao diện người dùng. Điều này đang làm “nguội hóa” hàng loạt các công việc “nóng” với làn sóng cho nghỉ việc hàng loạt “layoff” vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.
Thực tế trên đang làm hàng triệu bạn trẻ và cả phụ huynh của họ hoang mang lo lắng cho công việc tương lai khi trước giờ, chọn nghề theo ngành “hot” vẫn là một trong những tiêu chí được sử dụng phổ biến nhất.
Tất nhiên, trong thị trường lao động tại mỗi thời điểm sẽ luôn luôn có ngành “hot”. Công nghệ bán dẫn, năng lượng tái tạo, nông nghiệp kỹ thuật cao … là những ngành nghề mới và hấp dẫn nổi lên gần đây. Và tiêu chí ngành “hot vẫn là một tiêu chí hữu dụng để bảo đảm cơ hội công việc cho bản thân. Tuy nhiên “làm thế nào để lựa chọn nghề “Hot” một cách thông minh và đúng đắn?” là một kỹ năng các bạn trẻ cần được
Để có đủ thông tin đưa ra quyết định sáng suốt, hãy dành thời gian và công sức tìm kiếm câu trả lời các câu hỏi sau về một ngành nghề mà bạn đang nhắm tới:
- Tại sao ngành này “hot”?
Khía cạnh nào của ngành khiến ngành này trở nên thu hút? Là do sự thiếu hụt nhân sự trong lĩnh vực? Hay do các chính sách phát triển của quốc gia trong một giai đoạn? Các khía cạnh đó có phù hợp mục tiêu bạn theo đuổi trong sự nghiệp tương lai?
2. Dự đoán ngành này sẽ “hot” được trong bao lâu?
Mức độ thu hút của ngành này chỉ trong phạm vi địa phương, quốc gia hay toàn cầu? Khả năng phát triển của ngành trong 5-10 năm tới? Thậm chí trong cùng một ngành những định hướng phát triển có thể thay đổi theo giai đoạn; ví dụ trước đây công việc lập trình thu hút nhân sự thì hiện nay, các công việc liên quan đến trí tuệ nhân tạo đang chiếm spotlight.
3. Bạn có gì để có thể tồn tại, cạnh tranh, phát triển trong ngành “hot” này ngay cả khi nó đã giảm nhiệt?
Với các ngành càng “hot”, các tiêu chuẩn lựa chọn nhân sự khá cao, và bạn cần biết nhiều hơn những gì được học trong trường lớp. Theo báo cáo trên của TopDev, 70% nhân lực IT cần được đào tạo thêm 3-6 tháng sau khi vào công ty, cũng như xu hướng lựa chọn ứng viên hiện nay không chỉ cần trình độ chuyên môn cao mà phải có thêm có trình độ ngoại ngữ, kỹ năng mềm, văn hóa doanh nghiệp, tư duy thị trường, v.v… Cũng cần lưu ý là đối với các ngành “hot” do thiếu hụt nhân sự, tiêu chuẩn tuyển dụng ở giai đoạn đầu có thể không quá gay gắt, nhưng khi nguồn nhân sự đã tương đối ổn định thì việc bảo đảm bản thân đủ năng lực để duy trì công việc trong ngành là một thách thức cho nhiều người.
Để trả lời cho các câu hỏi trên, hãy theo dõi các Báo cáo nhân lực và nhu cầu lao động của các chính phủ, các tổ chức uy tín về nhân lực, nhân sự cũng như các kênh khác để theo dõi thông tin phát triển về ngành, về kinh tế xã hội của địa phương, quốc gia mà bạn đang hướng đến. Cũng đừng quên tham khảo thông tin từ những người đang làm trong ngành đó. Bạn cũng có thể tìm đến sự hỗ trợ của các chuyên gia về định hướng và phát triển nghề nghiệp để có thể liên kết được giữa các thông tin thu thập được với định hướng phát triển sự nghiệp của mình
Mong rằng với những gợi ý trên, bạn sẽ có cái nhìn tổng quan hơn trước “cơn sốt” ngành nghề. Và hãy nhớ rằng, việc lựa chọn ngành nghề không chỉ là theo đuổi xu hướng, mà còn là việc định hình tương lai nghề nghiệp của chính bạn.
*Đọc thêm báo cáo năm 2023 của TopDev tại đây: https://topdev.vn/blog/bao-cao-thi-truong-it-viet-nam-nam-2023/#1-tong-quan-tinh-hinh-nganh-cong-nghe-thong-tin-2023