Trong thời đại công nghệ phát triển bùng nổ, việc cùng con lựa chọn nghề nghiệp trở thành một thách thức lớn đối với nhiều phụ huynh. Những nỗi lo này không chỉ đến từ sự khác biệt thế hệ mà còn từ sự biến động của thị trường lao động do sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI).
Sự khác biệt thế hệ trong thời đại công nghệ
Công nghệ trong 5 năm trở lại đây đã phát triển vượt bậc, tạo ra nhiều cơ hội nghề nghiệp mới nhưng cũng làm nhiều ngành nghề dần trở nên lỗi thời. Sự ra mắt của ChatGPT vào tháng 11/2022 là một cột mốc đáng chú ý, khắc sâu thêm khoảng cách về khả năng tiếp cận công nghệ giữa các thế hệ. Trong khi con cái nhanh chóng nắm bắt và ứng dụng các công cụ AI để hỗ trợ học tập và làm việc, nhiều phụ huynh vẫn chưa biết hoặc gặp khó khăn trong việc sử dụng chúng, dẫn đến tình trạng “lệch nhịp” với con. Nói cách khác, phụ huynh ngày càng không hiểu con mình đang làm gì, học những gì, học ra sao.
Thêm vào đó, quan điểm về nghề nghiệp giữa cha mẹ và con cái cũng có sự khác biệt. Trong khi phụ huynh vẫn tin rằng công việc trong những ngành như giáo dục, y tế, luật hay kỹ sư luôn là lựa chọn bảo đảm an toàn và tối ưu thì nhiều bạn trẻ lại thích thử mình trong những lĩnh vực có mức độ sử dụng công nghệ cao, nhiều thay đổi nhanh chóng như Công nghệ thông tin, Quảng cáo số, Trí tuệ nhân tạo. Điều này làm dấy lên nỗi lo về tính ổn định và sự thành công trong tương lai của con cái nếu theo đuổi những ngành nghề mới mẻ này.
Tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) đến thị trường lao động
AI không chỉ thay đổi cách chúng ta làm việc mà còn định hình lại thị trường lao động. Theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, đến năm 2027, 83 triệu việc làm có thể bị thay thế bởi tự động hóa và AI. Các vị trí như nhân viên nhập liệu, thu ngân, công nhân dây chuyền, hay thậm chí một số công việc trong phân tích tài chính và sáng tạo nội dung có thể dần bị loại bỏ. Điều này càng làm tăng thêm nỗi lo cho các phụ huynh về tương lai nghề nghiệp của con.
Tuy nhiên, AI cũng mở ra nhiều cơ hội mới. Những ngành như khoa học dữ liệu, phân tích dữ liệu lớn và phát triển ứng dụng AI đang thu hút sự quan tâm của giới trẻ. Nhưng với nhiều phụ huynh, những lĩnh vực này còn khá xa lạ, khiến họ khó lòng đưa ra cho con cái được nhiều sự hướng dẫn, hay lời khuyên của người đi trước. Phụ huynh có thể lo lắng khi không thể dự đoán được con mình có khả năng làm và phát triển trong công việc đó không.
Đồng hành và trao quyền cho con
Để giảm bớt nỗi lo này, phụ huynh cần tạo điều kiện cho con cái chia sẻ ước mơ, quan tâm của mình về nghề nghiệp trong một môi trường cởi mở. Bên cạnh đó, việc cập nhật kiến thức về các ngành nghề mới, đặc biệt là tác động của công nghệ đến sản xuất và vận hành, cũng rất cần thiết. Điều này không chỉ giúp phụ huynh hiểu rõ hơn về thế giới nghề nghiệp của con mà còn cung cấp những góc nhìn mới, phù hợp hơn với thời đại.
Khuyến khích con tham gia các hoạt động ngoại khóa, thực tập và trải nghiệm thực tế cũng là một bước quan trọng. Qua đó, con cái sẽ có cái nhìn rõ ràng hơn về sở thích và khả năng của bản thân, từ đó có thể đưa ra những quyết định nghề nghiệp chính xác hơn.
Nỗi lo của phụ huynh khi cùng con chọn nghề trong thời đại số là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, với sự giao tiếp hiệu quả và sự chuẩn bị kỹ lưỡng, cả cha mẹ và con cái có thể cùng nhau vượt qua thách thức, hướng tới một tương lai nghề nghiệp đầy triển vọng và bền vững.